(อาจารย์กรรณิกา) อ๋อ ค่ะ ขอบคุณค่ะ ตอนนี้นักเรียนกำลังเขียนชื่ออยู่ค่ะ เพราะว่าบางคนเขาเพิ่งจะได้สมุด พร้อม โอเคค่ะ นักเรียนเป็นอย่างไรบ้างวันนี้ อากาศเย็นสบาย อากาศเย็นสบายเพราะว่าฝนตกใช่ไหม สัปดาห์ก่อน ๆ ที่เรามาเรียนเจอกันตอนนั้นอากาศร้อนมาก ทีนี้ ช่วงนี้เป็นฤดูฝนนะคะ คุณครูก็อยากให้นักเรียนดูแลสุขภาพ ดูแลสุขภาพตนเองนะคะ ระวังจะเป็นไข้ เป็นหวัด หรือว่าช่วงนี้นี่ฝนตกแล้วยุงก็เยอะนะคะ นักเรียนเห็นไหมตอนกลางวัน  เสาร์อาทิตย์เมื่อกี้นี่ ยุงลายใช่ไหม กลางวันน่ะ ยุงลายมันจะออก ถ้าสมมติว่าเราเจอยุงลายกัดเราบ่อย ๆ หรือว่ามาก ๆ อาจจะทำให้เราน่ะ เป็นไข้เลือดออก ไข้เลือดออกนี่สามารถทำให้เราเสียชีวิตได้นะคะ ถ้าสมมติใครที่ไม่สบายนี่ต้องรีบแจ้งคุณครูนะคะ ครูจะได้ให้ยา แล้วก็ถ้าไข้สูงมาก ๆ เราจะได้ไป พบหมอที่โรงพยาบาล เพราะถ้าเรามัวแต่เก็บไว้ไม่กล้าบอกคุณครูอย่างนี้ เราอาจจะเป็นไข้หนักถึงเวลานั้นเราอาจจะพานักเรียนไปหาหมอหรือว่าคุณหมออาจจะช่วยไม่ได้ เพราะฉะนั้น ถ้าใครไม่สบาย ตัวร้อนหรือว่า ไออย่างนี้ รีบบอกคุณครูนะคะ เพราะว่าเราเป็นนักเรียนประจำอยู่หอนอนเราจะต้องรีบแจ้งคุณครูนะคะ โอเค วันนี้เราจะมาเรียนเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศนะคะ ตามเอกสารที่คุณครูได้แจกให้นักเรียนไปแล้ว ใครจะดูในนั้นแล้วก็ที่หน้าจอทีวีก็มีนะคะ เราจะได้ดูพี่ล่ามด้วยในการเรียนนะคะ ทีนี้ การเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศ การเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ทั้งเปลี่ยน… ทั้งการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติและเกิดขึ้นจากมนุษย์นะคะ จากการ ธรรมของมนุษย์ อันที่ 2 การเปลี่ยนแปลงแทนที่ เป็นการเปลี่ยนแปลงของกลุ่มสิ่งมีชีวิต ที่เกิดขึ้นอย่างช้า ๆ เป็นเวลานาน ซึ่งเป็นผลจากปฏิสัมพันธ์ระหว่างองค์ประกอบทางกายภาพและทางชีวภาพ ส่งผลให้ระบบนิเวศเปลี่ยนไปสู่สมดุลจนเกิดสังคมที่สมบูรณ์นะคะ แล้วก็อันสุดท้าย การเปลี่ยนแปลงขององค์ประกอบในระบบนิเวศ ทั้งทางกายภาพ และทางชีวภาพ มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากรนะคะ อันดับต่อไป เราจะมาดูกันว่า ในระบบนิเวศมีการเปลี่ยนแปลงของกลุ่มสิ่งมีชีวิตอย่างเป็นลำดับขั้น เราเรียกว่า “การเปลี่ยนแปลงแทนที่ของระบบนิเวศ” โดยจะมีปัจจัยทางกายภาพและชีวภาพเข้ามาเกี่ยวข้อง แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ประเภทที่ 1 การเปลี่ยนแปลงแทนที่แบบปฐมภูมิ เริ่มจากบริเวณที่ไม่เคยมีสิ่งมีชีวิตมาก่อน จนกลายเป็นสังคมสมบูรณ์ ที่มีความสมดุลทางธรรมชาติ โดยจะเริ่มจากพวกไลเคน พวกมอสพวกหญ้า ต้นเล็ก ๆ น่ะค่ะ ไม้ล้มลุกหรือว่าไม้ยืนต้น แล้วก็… และสังคมพืช ตามลำดับไล่เรียงกันมานะคะ ข้อที่ 2 การเปลี่ยนแปลงแทนที่แบบทุติยภูมิ เกิดขึ้นในพื้นที่ที่เคยมีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ แต่พื้นที่ถูกทำลาย จนกลายเป็นสังคมสมบูรณ์ โดยเริ่มจากหญ้า ไม้ล้มลุก ไม้ยืนต้น แล้วก็สังคมพืชตามลำดับ ข้อนี้ทุติยภูมิก็อย่างเช่น ป่าไม้ถูกไฟป่า ถูกไฟป่านี่เผา เสร็จแล้ว ต้นไม้ ต้นหญ้าบางต้นมันอาจจะไม่ได้ตายทั้งหมดนะคะ พอมันได้น้ำได้ฝนขึ้นมาปุ๊บมันก็จะมีต้นไม้ต้น ๆ เล็ก เพิ่มขึ้นมาเรื่อย ๆ เริ่มเกิดการมีต้นไม้ มีต้นหญ้า มีสัตว์ต่าง ๆ เข้ามาอาศัยอยู่แบบนี้จะเรียกว่า “แบบทุติยภูมิ” เดี๋ยวคุณครูจะเปิดรูปให้ดู นี่อันนี้คือแบบที่ 1 อันนี้คือแบบที่ 1 ที่เราเล่าไปก่อนแล้วคือการเปลี่ยนแปลงแทนที่แบบปฐมภูมิ แบบปฐมภูมิอันแรกมันก็จะมีเริ่มจากก้อนหินใช่ไหมมีก้อนหิน มีดินเฉย ๆ แล้วก็มีพวกมอส พวกหญ้าพวกอะไรนี่เห็นไหม ไอ้เขียว ๆ ข้างล่างนี่ ใครเคยจัดสวนถาดใครเคยจัดสวนถาดบ้าง เห็นไหม หญ้าอันเขียว ๆ อันเล็ก ๆ น่ะมอสน่ะ เราจะเห็นแถวโรงเรียนเราก็มีเวลาเราเดินไปสังเกตตามพื้นถนน หรือตามใต้ร่มไม้ หรือว่าตามพวกโขดหินน่ะค่ะ ที่มันโดนน้ำโดนฝนแล้วมันก็จะมีต้นมอสสีเขียวๆ เล็ก ๆ ใช่ค่ะ น่ะ ลักษณะแบบนั้นนะคะแล้วก็จะมีต้นหญ้า มีไม้ยืนต้น พวกนี้ เขาจะเรียกว่า “แบบปฐมภูมิ” คือเริ่มจากไม่มีอะไรเลยจนกลายมามีต้นไม้ มีสัตว์ มีอะไรต่าง ๆ เพิ่มเข้ามาสังคมของพืชพวกนี้นะคะ ต่อไป การเปลี่ยนแปลงแบบแทนที่แบบทุติยภูมิแบบที่ 2 ที่เล่าไป นี่ เกิดจากการเผาไหม้ของไฟป่า ไม่ว่าจะเป็นคนเผา หรือว่าไฟป่าที่เกิดขึ้นเอง นี่เห็นไหมคะ รูปไฟไหม้ต้นไม้ แต่ว่ามันก็ไม่ได้ไหม้ทั้งหมดใช่ไหมมันอาจจะเหลือต้นเล็ก ๆ ต้นหญ้าอะไรต่าง ๆ อยู่ พอหลังจากที่มันได้น้ำฝน ได้อะไรต่าง ๆ เสร็จแล้วมันก็จะมีต้นไม้ใหญ่ ๆ พวกนี้เพิ่มขึ้นมาต้นเล็กต้นใหญ่ เมื่อบริเวณนั้นอุดมสมบูรณ์ มีต้นไม้มีอะไรต่าง ๆ สัตว์ก็เริ่มจะย้ายเข้ามาอยู่ ใช่ไหมคะเราจะเห็นว่าบ้านเราก็เหมือนกัน บ้านใครที่ปลูกต้นไม้ที่เป็นพวก  ต้นตะขบหรือว่าต้นไม้ที่เป็นไม้ที่กินได้ เราจะเห็นว่าจะมีนก มีนก มีกระรอก มีสัตว์เล็กสัตว์น้อยที่จะมาอยู่ แล้วก็มากินอาหารตรงนั้น อย่างบ้านคุณครูน่ะ เคยมีต้นตะขบอยู่ข้างบ้านเสร็จแล้วก็ไม่รู้หรอกว่า ตอนแรก ๆ มันก็ไม่มีนกไม่มีอะไรแต่พอ ต้นไม้นั้นน่ะ มันมีลูก ออกลูกมา มีผล ใคร… ใครรู้จักต้นตะขบ รู้จักไหม ที่เป็นลูกสีแดง ๆ รู้ไหม อ้อ อายรู้ น้องอายรู้นะคะ พอหลังจากนั้นปุ๊บ คุณครูมาสังเกตดูว่า ตอนเช้า ๆ นี่จะมีนก นกตัวเล็ก ๆ มีน่าจะมีหลายสายพันธุ์เลยล่ะ เพราะว่าแต่ละตัวที่บินมาเกาะ บินมากินน่ะ บินมากินผลไม้น่ะ มันจะสีที่แตกต่างกันออกไป บางตัวตรงท้องตรงขนมันจะเป็นสีแดง บางตัวน่ะ ก็จะมีสีเขียวอย่างนี้ สีต่าง ๆ แตกต่างกันออกไปนะคะทำให้เราได้รู้ว่า บริเวณไหนที่มีความอุดมสมบูรณ์ มีต้นไม้ใบหญ้า ก็จะมีสัตว์ต่าง ๆ เข้ามาอาศัยอยู่นะคะ ทีนี้ เดี๋ยวคุณครูจะมี ใบงาน แต่ก่อนอื่นถามก่อน 2 ข้อเมื่อกี้ที่เล่าให้ฟังนะคะ ระบบนิเวศที่มีการเปลี่ยนแปลงนี่ของกลุ่มสิ่งมีชีวิตที่สำคัญนี่ ของระบบนิเวศแบ่งออกเป็น 2 ประเภทนี่ มีใครไม่เข้าใจตรงไหนไหม แบบที่ 1 แบบปฐมภูมิ แบบปฐมภูมิเกิดอย่างไรน้องอาย แบบปฐมภูมิเกิดจากที่ไม่มีอะไรเลย อย่างเช่น เริ่มต้นจากก้อน ก้อนหิน นี่ไง นี่ไงก้อนหิน เดี๋ยวนะ เดี๋ยวจะเปิดหน้านี้ให้ดู นี่ไง อันนี้คือแบบปฐมภูมินะคะ จากที่ไม่มีสิ่งมีชีวิตจนเพิ่มขึ้นมา มีสิ่งมีชีวิต มีต้นไม้ มีพืชต่าง ๆ นะคะอันนี้คือแบบที่ 1 ส่วนอันที่ 2 เปลี่ยนแปลงแบบทุติยภูมิ เกิดจากการถูกทำลายหรือว่าเคยมีสิ่งมีชีวิตอยู่ ถูกไฟไหม้ไปแล้วแต่เวลาเปลี่ยนไป ทำให้มีต้นไม้ใบหญ้าขึ้นมา นี่คือแบบที่ 2 นะคะ โอเคไหม เดี๋ยวคุณครูจะแจกใบงานให้ก่อนจะได้ทดสอบว่าใครเข้าใจมากน้อยแค่ไหนนะคะ ถ้าไม่เข้าใจก็สอบถามได้เลย ค่ะ นักเรียนได้ใบงานแล้ว นักเรียนดูนะคะ จากภาพที่ 1 ภาพที่ 1 นักเรียนคิดว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงแบบไหนคะ ภาพที่ 1 เห็นไหม นักเรียนจะเห็นว่ามีต้นหญ้าต้นเล็ก ๆ เกิดขึ้นแล้วก็มีซากต้นไม้ใช่ไหม เหมือนกับถูกเผา ใช่ มันเกิดขึ้นแบบไหนแบบปฐมภูมิหรือแบบทุติยภูมิ แบบที่ 1 หรือแบบที่ 2 แบบไหน แบบที่ไหนคะ แบบที่ 1 หรือ 2 เกิดไฟไหม้ น้องอายแบบไหนลูก น้องอายแบบที่ 2 ถูกต้อง แล้วอันข้างล่างล่ะคะ ภาพที่ 2 ภาพที่ 2 เป็นแบบปฐมภูมิ คือ ไม่เคยมีสิ่งมีชีวิตมาก่อนใช่ไหม ไม่เคยมีมาก่อน แล้วมันก็ค่อย ๆ เริ่มมีพอโดนน้ำโดนฝนอะไรต่าง ๆ  มันก็ค่อยจะเริ่มมีสิ่งมีชีวิตนะคะตามที่มีในใบความรู้ แล้วก็ที่คุณครูได้เล่าไปเมื่อกี้นะคะ โอเค ลงมือทำได้ค่ะ โอเคค่ะ นักเรียนทำเสร็จกันแล้วนะคะ ทีนี้ จากที่คุณครูได้ดูนะคะแล้วก็ที่ได้เดินดูที่นักเรียนทำ ส่วนใหญ่ก็ทำถูกต้องนะคะ ทีนี้ นักเรียนเปิดใบงานไปข้างหลังค่ะ มันจะมีอีกตัวหนึ่ง เห็นไหมคะ ข้างหลังจะเป็นเรื่องสายใยอาหารนะคะ เป็นเรื่องสายใยอาหาร เดี๋ยวนะ นักเรียนมาดูนะคะ ของนักเรียนกับของครูจะเหมือนกันนะคะ ทีนี้ จากสัปดาห์ก่อนที่เราเคยเรียนไปเราจะเรียนเกี่ยวกับโซ่อาหาร ซึ่งโซ่อาหารที่นักเรียนได้ทำไปแล้ว มันจะเป็นการกินต่อกันเป็นทอด ๆ จะมีแค่เรื่องอันเดียว อย่างเช่นสมมติ นักเรียนดูใน ในใบงานก็ได้ สมมติว่าหญ้าทะเลใช่ไหมคะ หญ้าทะเลหัวลูกศรชี้ไปที่กุ้ง แสดงว่ากุ้งกินหญ้าทะเลนะคะ เสร็จแล้วปลาก็กินกุ้ง นกกินปลา นั่นคือ 1 โซ่อาหาร แต่ถ้าโซ่อาหารหลาย ๆ โซ่รวมกัน เราจะเรียกว่า “สายใยอาหาร” นะ เดี๋ยวคุณครูเขียนกระดานให้ดู เราจะเรียกว่า “สายใยอาหาร” นะคะ โอเค รูปที่โชว์บนสไลด์นี่คือสายใยอาหาร คุณครูจะให้นักเรียน แยกออกมาว่าสายใยอาหารตัวนี้ มีกี่โซ่อาหาร นะคะแยกออกมาเป็นโซ่อาหารที่ 1 อันที่ 2 ที่ 3 ที่ 4  ที 5 ไปเรื่อย ๆ จน หมดว่า มันสรุปสิ้นสุดที่โซ่อาหารที่เท่าไรนะคะ อย่างเช่นตัวอย่าง ตัวอย่าง โซ่อาหารที่ 1 คือ หญ้าทะเลถูกไหม หญ้าทะเลแล้วก็ไปที่กุ้ง เสร็จแล้วก็ต่อไปที่ปลา เสร็จแล้วก็ไปสิ้นสุดที่อะไร สิ้นสุดที่นกนะคะ นักเรียนจะได้ทำแบบนี้ ทีนี้มีใครอยากออกมาทำไหม เชิญค่ะ มาทำให้เพื่อนดูลูก ทำครบเลยเหรอ เดี๋ยวทุกคนจะได้ออกมาทำคนละ 1 ข้อนะคะ เตรียมดูได้เลยว่าตัวเองจะทำข้อไหน ไม่ให้ซ้ำกันกับเพื่อนนะคะ ของฟ้ารดาจะเป็นอะไรลูก สาหร่าย โอเค ปรบมือให้เพื่อนหน่อย อันนี้จะเป็นสาหร่ายทาก กบ แล้วก็นก ถูกต้องค่ะ คนต่อไปน้องอาย น้องอาย เชิญลูก ปากกาค่ะ ของอายเป็นสาหร่ายแล้วก็เต่า โซ่อาหารสั้นมากที่เลือกมา คนละ 1 ข้อนะคะ โอเค ของน้องขิงจะเป็นสาหร่าย เป็นทาก เป็นกบ แล้วก็เป็นนก ถูกต้องมาค่ะ ค่ะ หญ้าทะเล กุ้ง ปลา นก ซ้ำลูก ซ้ำกับเพื่อนไปแล้ว เอาใหม่ เอาข้อใหม่ค่ะ โอเคเก่งมาก โซ่นี้ยาวมากสาหร่าย แมงปอ กบ แล้วก็งูนะคะ ถูกต้อง ไม่เป็นไรค่ะ ออกมาเลย ผู้ชายคนเดียวในห้องลูก 1 เดียวในห้องมา มา ๆ เดี๋ยวคุณครูช่วยมา ไม่ต้องอายค่ะ อยู่หน้ากล้องนี่อ๊ายอายนะ พอเรียนเสร็จแล้วอีกแบบเลยนะนี่ มา นี่ ๆ ๆ ทางนี้นี่กับคุณครูนี่ลูก อันไหน ๆ ข้อที่ 6 ข้อที่ 6 เขียนฝั่งนี้เลยค่ะ เอาสีแดงก็ได้ โอ้โห ผู้ชายคนเดียวออกมาเขียนปากกาก็ไม่ออกซะงั้น โอเค เธอเลือกได้เฉียบมาก หญ้าทะเลแล้วก็มาเต่าค่ะ แต่ถูกนะ ถูกของเขานะหญ้าทะเลเสร็จแล้วก็มาเต่า เป็นโซ่อาหารที่สั้นมากที่เลือกมา เยี่ยมมากค่ะ ทีนี้เราได้ไปแล้ว 6 โซ่อาหารใช่ไหมคะ เราได้ไปแล้ว 6 โซ่อาหาร อีก 3 โซ่อาหารให้นักเรียนหาเองในนั้นนะคะ เพราะว่าทั้งหมดน่ะ คุณครูทำเอาไว้ 8 โซ่อาหาร นักเรียนได้ไปแล้วบนกระดานที่ช่วยกันทำน่ะ 6 โซ่อาหาร อีก 3 นักเรียนหาเองค่ะ มาดูสิว่า ที่หามาที่ดูมาจะถูกต้องไหม โอเคลงมือทำได้เลยค่ะ ค่ะ นักเรียนทำเสร็จกันหมดแล้วนะคะ อันนี้ก็เสร็จแล้ว โอเควันนี้เราก็ได้ทั้งทบทวนแล้วก็เรียนในหัวข้อใหม่ด้วย และนักเรียนก็ทำแบบฝึกหัดจากที่คุณครูได้ดู นักเรียนหลายคนก็เข้าใจเกี่ยวกับเรื่องโซ่อาหาร สายใยอาหาร หรือเรื่องที่เราเรียนไป เป็นการเปลี่ยนแปลงแทนที่ของระบบนิเวศนะคะ จากที่ดูนักเรียนก็เข้าใจพอสมควรนะคะ ทีนี้ นักเรียนคนไหนที่ยังไม่เสร็จ คุณครูก็จะให้นักเรียนทำต่อนะคะ ยังไม่เสร็จนี่ก็มีอีกประมาณคน 2 คนค่ะ แต่ว่า เราที่ได้… ที่เราได้เรียนไปแล้วก็สรุปร่วมกัน รวมทั้งนักเรียนได้ออกมาทำที่หน้าชั้นเรียนนะคะ ก็สามารถวัดได้ว่านักเรียนหลายคนมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องนี้พอสมควร เดี๋ยววันนี้เราจะเรียนเรื่องนี้ไว้พอแค่นี้ก่อน ในสัปดาห์ต่อไป เราก็จะได้เรียนเรื่องต่อไปนะคะ วันนี้ก็ขอขอบคุณทีมงานและคณะพี่ล่ามค่ะ นักเรียนตัวแทนขอบคุณพี่ ๆ และทีมงานลูก ขอบคุณค่ะ [สิ้นสุดการถอดความ]